De kracht van loslaten in de klas

Deze week was ik op bezoek bij een basisschool in een Fries dorpje, waar mijn collega en ik een training gaven over 'Het Vurige Kind in de Klas'. Wat mij vooral opviel, is dat deze school al ontzettend goed bezig is. Ze zijn zich heel bewust van hun taak als dorpsschool en willen alle leerlingen gelijke kansen geven. Vanuit hun visie geloven ze dat ieder kind uniek is en kan groeien, en dat fouten maken juist hoort bij leren. Ze leggen de lat hoog, met als uitgangspunt: kinderen uitdagen, kansen bieden en een stevige basis meegeven voor de toekomst.

Eenmaal thuis bleef ik hierover nadenken. Dat streven naar perfectie kan heel krachtig zijn, maar wanneer is iets goed genoeg? Hoe hoog moet je de lat eigenlijk leggen? De directeur zei het heel mooi: “Je moet er nog wel overheen kunnen stappen.”.

Het grote verantwoordelijkheidsgevoel bij leerkrachten

Leerkrachten voelen vaak een grote verantwoordelijkheid. Niet alleen voor de didactische ontwikkeling van het kind, maar ook voor allerlei andere taken, zoals:

• het creëren van een veilig pedagogisch klimaat;

• het afstemmen van onderwijs op de behoefte van ieder kind;

• het onderhouden van contact met ouders en (duo-)collega's;

• aandacht hebben voor het algemene welzijn van kinderen;

• bewust zijn van de eigen voorbeeldfunctie;

• voldoende kennis hebben van de vakdoelen en hoe die in de verschillende methodes terugkomen;

• het bijhouden van eigen ontwikkeling in de vorm van scholing en expertise;

• en ga zo nog maar even door...

Je wilt dat ieder kind zich veilig voelt om te leren en dat niemand achterblijft. Maar wat doe je als je echt alles geprobeerd hebt en een kind toch niet aanhaakt, door blijft gaan met storend gedrag en geen concentratie op kan brengen tijdens de lessen?

Loslaten is geen opgeven

Tijdens de training sprak ik een leerkracht die dit heel sterk ervoer. Ze had een leerling in de klas die regelmatig opstond van haar stoel, de les verstoorde en de regels aan haar laars lapte. Vanuit haar beste bedoelingen stopte de leerkracht al haar energie in het steeds weer betrekken van dit kind bij de les. Soms lukte het even, maar al snel viel het kind terug in storend gedrag. De leerkracht sprak met ontzettend veel liefde over het meisje en kon niet verkroppen dat er zoveel leerstof gemist werd.

Toen ik vroeg: “Is leren op dit moment echt het allerbelangrijkste?” antwoordde ze: “Als ik dat nu loslaat, voelt het alsof ik haar opgeef.” Dat raakt. Want loslaten voelt vaak als falen. Alsof je niet genoeg doet. Terwijl het in werkelijkheid iets heel anders kan betekenen.

Bij dit meisje thuis speelde er veel, waardoor er nauwelijks ruimte overbleef om met leren bezig te zijn. Nog meer druk zou de situatie alleen maar zwaarder maken. Door de lat bij jezelf, als leerkracht, hoog te leggen en steeds te proberen een kind bij de les te houden, vergroot je de spanning, bij zowel jezelf als bij de leerling. Terwijl juist een veilige omgeving de basis is die dit kind nodig heeft. Leren kan pas weer als er eerst rust en veiligheid is.

Wat helpt in zo’n situatie?

• Kijk naar welzijn in plaats van leerdoelen. Soms is school even de plek waar een kind mag opladen en ademhalen.

• Durf veiligheid boven leren te stellen. Een gevoel van gezien en gedragen worden is op dit moment belangrijker dan een les afmaken.

• Laat perfectie los. Perfect bestaat niet. Het streven ernaar kan jou én het kind vastzetten.

• Herken je eigen drijfveer. Vaak komt de druk van binnenuit: je wilt het kind redden, koste wat kost. Maar soms is de grootste kracht: even niets forceren — vooral niet bij jezelf.

  
  

Loslaten als kracht

Loslaten betekent niet dat je een kind opgeeft. Integendeel. Het betekent dat je ziet wat er écht nodig is. Soms is dat kennis en leerstof. Soms is dat een veilige haven waar het kind even niets hoeft.

En precies dát kan later het verschil maken, waardoor het kind de kracht terugvindt om weer te leren.

Herken jij dit in jouw klas of merk je dat het thema loslaten jou zelf raakt? Ik denk graag met je mee. Naast teamtrainingen bied ik ook individuele coachingstrajecten voor leerkrachten die meer rust en balans willen ervaren in hun werk. Neem gerust vrijblijvend contact met mij op.

© 2025 VeerKracht KinderTherapie – Vera Donkerbroek – Deze tekst is eigendom van de auteur. Gebruik of overname is niet toegestaan zonder voorafgaande toestemming.