Thijs is hooggevoelig (ook wel hoogsensitief of HSP genoemd) en heeft een sterke wil (strong-willed). Op school gedraagt hij zich voorbeeldig. De leerkracht vergeet zelfs regelmatig dat hij er is. Daarentegen zet hij thuis vaak de boel op stelten en is hij ontzettend aanwezig. Thijs zijn ouders zijn ten einde raad. Ze hebben kort geleden de hulp ingeschakeld van een specialist omdat ze willen dat hun kind leert zijn eigen emoties te reguleren, zodat er weer rust komt in huis.
Zien en zijn
Het is logisch dat de ouders van Thijs dit vragen. Ze weten immers zelf niet meer wat ze kunnen doen en hun grootste wens is dat het gedrag van hun kind verandert, zodat er weer meer rust en gezelligheid in huis komt. Maar helaas… Hoe fijn dit ook voor ouders zou zijn, zo werkt het in de praktijk niet.
Zolang Thijs zijn emmertje vol blijft lopen door alle prikkels die de hele dag via zijn zintuigen binnenkomen, zal het blijven overstromen. Een kind kan nog niet aanvoelen wanneer het tijd is om alles wat binnenkomt te verwerken. Hier ligt een taak voor de volwassenen in zijn omgeving. De eerste stap hierbij is: herken het gedrag. Als je namelijk aan het gedrag van je kind ziet dat de emmer vol dreigt te raken (dat de spanning stijgt), dan kan jij er als ouder voor zorgen dat je kind een verwerkingsmoment krijgt. Dat verwerken doet iedereen op zijn eigen manier. De één kruipt het liefst op de bank met een boek, de ander is liever in beweging en gaat een stukje fietsen. Ga eens op onderzoek uit, samen met je kind, en ontdek hoe hij zijn eigen emmertje weer wat leger kan maken. En kijk ook gelijk wat jou als ouder helpt! Jij bent een rolmodel voor je kind.
De grootste valkuil is dat ouders vanuit hun eigen emotie reageren op hun kind. Helemaal als je zelf ook een hooggevoelige aard hebt, zul je merken dat de spanning bij jou snel op kan lopen. Als je vanuit jouw schaduwkant op je kind reageert, door bijvoorbeeld je macht te gebruiken, dan zul je zien dat je kind niet rustiger wordt, maar juist nog meer vuur laat zien. De spanning loopt bij jou en je kind op, wat de sfeer er niet beter op maakt.
Het brein
Als de spanning zo hoog oploopt, trekt het bloed uit het mensenbrein (de neo-cortex) via het zoogdierenbrein, naar het reptielenbrein. Iemand kan dan alleen nog vanuit zijn instinct handelen. Als dit bij Thijs gebeurt, kan hij niet meer nadenken. Er bestaan geen normen en waarden meer, de regels dringen niet meer door en er valt niet met hem te praten. Thijs kan nu alleen nog maar vanuit zijn oerinstinct reageren. Dit kan zijn dat hij in de vechtstand schiet (fight,) of vluchtgedrag vertoont (flight), of bevriest (freeze). Je hebt nog een vierde f (ook wel fawn genoemd) waarbij je jezelf zo aanpast aan de ander, dat je je eigen identiteit verliest.
In het geval van Thijs schiet hij in de vechtstand. Hij mept erop los, schreeuwt tegen anderen en doet soms zelfs zichzelf pijn. Dit is het gedrag wat ouders zien en wat ze willen corrigeren, maar ze vergeten dat er een heel naar, gestrest gevoel onder deze woede zit.
De mate van (ont)spanning herkennen
Wat helpt jou en jouw kind om je ontspannen te voelen? Hoe herken jij dat jouw spanning oploopt en hoe zie je dat aan je kind? Om tot deze inzichten te komen, is het raadzaam om het hierover te hebben met elkaar. Het stoplicht is een goede manier om als gezin bewust te worden van de spanning die oploopt, bij zowel jezelf en je kind, als bij de andere familieleden. Knutsel of teken met elkaar een stoplicht, zodat het visueel gemaakt wordt.
Je zit in het groen als je in een ontspannen toestand bent. Dat merk je aan een rustige ademhaling, ontspannen spieren en een normale hartslag. Vaak is het hoofd leeg en voel je een warm en behaaglijk gevoel in je buik. Ga eens met elkaar op onderzoek uit en stel elkaar de volgende vragen:
· Als jij ontspannen bent, hoe voel jij je dan?
· Waar voel je dat in je lichaam?
· Wat denk je op zulke momenten?
· Heb je hier ook een beeld bij?
Als je in het oranje zit, dan ben je alert. Hierbij zijn je spieren aangespannen, je ademhaling zit hoger en je hart klopt sneller dan normaal. Het is heel normaal om af en toe in deze fase van spanning te zitten. Als je bijvoorbeeld een belangrijke presentatie hebt of als je in de auto zit middenin de spits, dan helpt deze staat jou om gefocust te zijn.
Schiet je echter steeds meer in het donkeroranje en dreig je richting rood te gaan, dan zul je uiteindelijk compleet in de stress schieten. Eenmaal in het rood kan je niet meer op een redelijke manier denken en praten. Dit is het moment dat het reptielenbrein gaat overheersen.
Thijs heeft dit ook met zijn ouders en broers ingezet. Hij herkent bij zichzelf steeds beter wanneer hij in welke kleur zit. Hij heeft met de meester afgesproken dat hij op school af en toe even de klas uitgaat en buiten een rondje om het schoolplein mag rennen. Hierdoor is hij thuis rustiger omdat zijn emmertje op school niet zo volgeraakt is. Ook zijn ouders herkennen het gedrag nu en weten dat er spanning onder dit gedrag zit. Het helpt Thijs om weer in het groen te komen, door een stukje te fietsen of buiten op de trampoline te springen. Als Thijs al in het donkeroranje/ rood zit, kunnen zij, vanuit hun eigen rust, reageren door te zeggen: “Ik zie aan je dat de spanning opgelopen is en je bent nu heel boos hè? Ik ben er voor je als je mij nodig hebt.” Hiermee geven zij erkenning en voelt Thijs zich gehoord en gezien, waardoor hij sneller rustiger wordt. Daarnaast hebben ouders geleerd hoe belangrijk het is om zelf vanuit ontspanning hun kind op te kunnen vangen. Om dit voor elkaar te krijgen zorgen ze beter voor zichzelf. Moeder gaat regelmatig met een vriendin naar de sauna om weer op te laden, vader sport een aantal keer per week om zijn emmertje te legen. En samen zorgen ze voor voldoende quality time, waardoor ze weer een team vormen. Hooggevoelig zijn in combinatie met een sterke wil kent veel uitdagingen en is niet altijd makkelijk, maar met de juiste begeleiding en rolmodellen voor Thijs, zullen zijn kwaliteiten steeds meer naar voren komen. Dat belooft nog wat!
Wil je meer weten over kinderen die hooggevoelig zijn en een sterke wil hebben? Klik hier.
Heb je na het lezen van dit blog het idee dat jouw kind hooggevoelig is en tegelijkertijd een sterke wil heeft? En weet je even niet meer wat jij als ouder kunt doen om je kind vanuit je eigen rust op te vangen?
Sinds 2023 is Veerkracht Kindercounseling gecertificeerd Specialist Hooggevoelig en Sterke Wil. Ik bied zowel begeleiding voor ouders, als voor kinderen aan.
Voor meer informatie kunt u hier contact met mij opnemen. Het eerste (intake)gesprek is gratis en geheel vrijblijvend.
Comentarios